- Siedem starożytnych miast Kościołów Apokalipsy w Turcji Zachodniej
- Patmos – grecka wyspa Apokalipsy
- Szlak misyjny Pawła Apostoła w Turcji Zachodniej
- Szlak greckiej kultury antycznej w Turcji Zachodniej
Kościoły Apokalipsy. Św. Jan, autor Apokalipsy, skierował listy do wspólnot uczniów Jezusa zamieszkujących siedem miast ówczesnej prowincji rzymskiej Asia Proconsularis, znajdującej się w zachodniej części półwyspu Anatolii, czyli Azji Mniejszej (Asia Minor). Wszystkie owe miasta znajdują się dziś w zachodniej Turcji. Nawiedzając każde z nich dokonujemy szczegółowej egzegezy tekstu listów (Ap 2-3), wraz z objaśnieniem kontekstu historycznego, geograficznego i kulturowego. Miastami tymi są:
- Efez (wówczas stolica prowincji, miejsce pochówku Apostoła Jana),
- Smyrna (dzisiejsza metropolia Izmir z ponad czteromilionową populacją),
- Pergamon (obecnie tureckie miasto Bergama),
- Tiatyra (z której pochodziła Lidia – Dz 16,14; dziś miasto zwie się Akhisar),
- Sardes (stolica starożytnego państwa Lidii, rządzonego przez króla Krezusa, legendarny synonim bogacza),
- Filadelfia (dzisiejsze tureckie miasto Alaşehir),
- Laodycea (leżące dziś w ruinie miasto znane ze swej “letniości”).
Zobacz lokalizację tych miast na mapie tutaj.
Wyspa Apokalipsy. W programie naszej wyprawy szlakiem Apokalipsy nie może zabraknąć pobytu na greckiej wyspie Patmos, a zatem świętej wyspie Morza Egejskiego, Jerozolimie Egejskiej, gdzie Jan – w czasie swego zesłania – doświadczał wizji spisanych później na kartach interesującej nas Księgi Apokalipsy. Spędzamy tam trzy dni (i dwie noce) na modlitwie, odpoczynku i refleksji nad tekstem Apokalipsy. Głównymi punktami w naszym programie zwiedzania wyspy są dwa klasztory: datowany na XI w. monastyr Jana Teologa (na szczycie góry zlokalizowanej w samym centrum wyspy, w jej stolicy Chorze) oraz Groty Apokalipsy (miejsca, gdzie Jan otrzymywał wizje).
Szlak Pawła. Nieopodal Laodycei, jednego z siedmiu miast Apokalipsy, znajduje się wzgórze skrywające w sobie ruiny miasta Kolosy. Do mieszkającej tam wspólnoty chrześcijańskiej Paweł napisał list znajdujący się obecnie w kanonie pism Nowego Testamentu (List do Kolosan). Prócz Efezu, w którym Paweł był przynajmniej dwukrotnie (w czasie swego drugiego pobytu mieszkał tam ponad dwa lata), odwiedzamy także inne miejsca związane z podróżami misyjnymi św. Pawła Apostoła, a zatem starożytne porty: Milet (Dz 20,15-38; 2 Tm 4,20), Assos (Dz 20,13-14), Troadę (Dz 16,5-11; 20,5-12; 2 Kor 2,12; 2 Tm 4,13) oraz grecką wyspę Samos (Dz 20,15). Widok z wysokiego szczytu akropolu miasta Assos, gdy stoimy na ruinach starożytnej świątyni Ateny i patrzymy na skąpaną w błękicie Morza Egejskiego wyspę Lesbos, pozostaje z nami na zawsze! W Assos zachowały się najdłuższe i najstarsze mury greckiego miasta antycznego; ciągną się ona na długości ponad 3 km. Pieszą podróż Pawła z Troady do Assos bez wątpienia możemy nazwać Pawłowym Getsemani. Dlaczego? Tę tajemnicę odkrywamy wspólnie podróżując między Troadą i Assos. Szlak Pawłowy naszej wyprawy możesz zobaczyć na mapie tutaj.
Szlak greckiej kultury antycznej. W naszej podróży szlakiem siedmiu Kościołów Apokalipsy docieramy także do starożytnego miasta Hierapolis (dziś Pamukkale), gdzie stosunkowo niedawno (2011), przy pięknym oktagonalnym martyrium, odnaleziono grób Filipa Apostoła. Zwiedzamy także ruiny jońskiego miasta Priene, malowniczo położonego na zboczu góry Mykale nad równiną, którą wije się rzeka Meander. Pozostałości Priene są uważane za najbardziej widowiskowy przykład zachowanego niemalże w całości starożytnego miasta greckiego. Jednocześnie jest ono uznawane za jedno z najlepiej zbadanych, obok Pompei, miast antycznych. Istotnym punktem naszej wyprawy jest Troja, stanowisko archeologiczne skrywające ruiny miasta rozsławionego dziełami Homera, “Illiadą” oraz “Odyseją”.
Mapa. Lokalizację wszystkich miejsc naszej wyprawy można skonsultować na mapie dostępnej tutaj.
Terminy. Kurs odbył się w dniach od 23 lipca do 3 sierpnia 2025 r. Czas trwania wyprawy to 12 dni. Podróż do Turcji planowana jest samolotem, lotem z Warszawy (Okęcie) do Izmiru (starożytnej Smyrny).
Nauczyciele. Naszymi przewodnikami po tekście Apokalipsy Janowej są dr Danuta Piekarz (Uniwersytet Jagielloński) oraz ks. dr hab. Adam Kubiś, prof. KUL.
Lektury. Polecamy trzy książki:
- Dobrym wprowadzeniem do przesłania tekstu Księgi Apokalipsy Janowej jest książka ks. Dariusza Koteckiego, dziekana Wydziału Teologicznego UMK, opublikowana w serii “Biblioteki Szkoły DABAR”, dostępna jako darmowy e-book tutaj.
- Wyspie Patmos poświęcona jest monografia autorstwa ks. Adama Kubisia, opublikowana w serii “Biblioteka Szkoły DABAR”. Darmowy e-book dostępny jest tutaj. Wersja drukowana do nabycia tutaj.
- Jako doskonałe przygotowanie do owocnego pobytu na wyspie Patmos polecamy również lekturę książki o. Adama Sikory OFM, Św. Jan Apostoł i wyspa Apokalipsy. Tajemnice zesłania na Patmos (do nabycia w wersji drukowanej tutaj).
Organizatorami kursu są: