- Siedem starożytnych miast Kościołów Apokalipsy w Turcji Zachodniej
- Patmos – grecka wyspa Apokalipsy
- Szlak misyjny Pawła Apostoła w Turcji Zachodniej
Kościoły Apokalipsy. Św. Jan, autor Apokalipsy, skierował listy do wspólnot uczniów Jezusa zamieszkujących siedem miast ówczesnej prowincji rzymskiej Azja Mniejsza. Wszystkie one znajdują się dziś w Zachodniej Turcji. Nawiedzając każde z tych miast dokonaliśmy szczegółowej egzegezy tekstu listów (Ap 2-3), wraz z objaśnieniem kontekstu historycznego, geograficznego i kulturowego. Miastami tymi są:
- Efez (wówczas stolica prowincji, miejsce pochówku Apostoła Jana),
- Smyrna (dzisiejsza metropolia Izmir z ponad czteromilionową populacją),
- Pergamon (obecnie tureckie miasto Bergama),
- Tiatyra (z której pochodziła Lidia – Dz 16,14; dziś miasto zwie się Akhisar),
- Sardes (stolica starożytnego państwa Lidii, rządzonego przez króla Krezusa, legendarny synonim bogacza),
- Filadelfia (dzisiejsze tureckie miasto Alaşehir),
- Laodycea (miasto znane ze swej “letniości”).
Wyspa Apokalipsy. W programie naszej wyprawy szlakiem Apokalipsy nie mogło zabraknąć pobytu na greckiej wyspie Patmos, a zatem świętej wyspie Morza Egejskiego, Jerozolimie Egejskiej, gdzie Jan – w czasie swego zesłania – doświadczał wizji spisanych później na kartach interesującej nas Księgi Apokalipsy. Spędziliśmy tam trzy dni (i dwie noce) na modlitwie, odpoczynku i refleksji nad tekstem Apokalipsy. Głównymi punktami w naszym programie zwiedzania wyspy były dwa klasztory: Jana Teologa (na szczycie góry zlokalizowanej w samym centrum wyspy) oraz Groty Apokalipsy (miejsca, gdzie Jan otrzymywał wizje).
Szlak Pawła. Nieopodal Laodycei, jednego z siedmiu miast Apokalipsy, znajduje się wzgórze skrywające w sobie ruiny miasta Kolosy. Do mieszkającej tam wspólnoty chrześcijańskiej Paweł napisał list znajdujący się obecnie w kanonie pism Nowego Testamentu (List do Kolosan). Prócz Efezu, w którym Paweł był przynajmniej dwukrotnie (w czasie swego drugiego pobytu mieszkał tam ponad dwa lata), odwiedziliśmy także inne miasta związane z podróżami misyjnymi św. Pawła Apostoła, a zatem starożytne porty: Milet (Dz 20,15-38; 2 Tm 4,20), Assos (Dz 20,13-14) i Troadę (Dz 16,5-11; 20,5-12; 2 Kor 2,12; 2 Tm 4,13).
Szlak greckiej kultury antycznej. W naszej podróży szlakiem siedmiu Kościołów Apokalipsy zawitaliśmy także do starożytnego miasta Hierapolis (dziś Pamukkale), gdzie stosunkowo niedawno, przy pięknym oktagonalnym martyrium, odnaleziono grób Filipa Apostoła. Zwiedziliśmy także wyrocznię w Didymie, najważniejsze obok greckich Delf starożytne greckie sanktuarium Apollina. Jadąc do tej wyroczni zatrzymaliśmy się w ruinach jońskiego miasta Priene, malowniczo położonego na zboczu góry Mykale nad równiną, którą wije się rzeka Meander. Pozostałości Priene są uważane za najbardziej widowiskowy przykład zachowanego niemalże w całości miasta greckiego. Jednocześnie jest ono uznawane za jedno z najlepiej zbadanych, obok Pompei, miast antycznych. Ostatnim punktem naszej wyprawy będzie Troja, stanowisko archeologiczne skrywające ruiny miasta rozsławionego dziełami Homera, “Illiadą” oraz “Odyseją”.
Terminy. Kurs odbył się w dniach od 28 czerwca do 9 lipca 2024 r. Czas trwania wyprawy to 12 dni. Podróż do Turcji odbyliśmy samolotem, lotem łączonym z Warszawy (Okęcie) do Izmiru (starożytnej Smyrny), z przesiadką w Antalya.
Lektury. Polecamy trzy książki:
- Dobrym wprowadzeniem do studium tekstu Księgi Apokalipsy Janowej jest książka ks. prof. Dariusza Koteckiego, opublikowana w serii “Biblioteki Szkoły DABAR”, dostępna jako darmowy e-book tutaj.
- Wyspie Patmos poświęcona jest monografia autorstwa ks. Adama Kubisia, opublikowana w serii “Biblioteka Szkoły DABAR”. Darmowy e-book dostępny jest tutaj.
- Jako przygotowanie do owocnego pobytu na wyspie Patmos polecamy również lekturę książki o. prof. Adama Sikory OFM, Św. Jan Apostoł i wyspa Apokalipsy. Tajemnice zesłania na Patmos (tutaj).
Organizatorami kursu byli: